Theo các chuyên gia y tế, một trong những nguyên nhân gây ngộ độc nghiêm trọng là do nhầm lẫn giữa các loại hải sản. Cụ thể, so biển có hình dáng rất giống sam – một loại hải sản có thể ăn được, nhưng lại chứa Tetrodotoxin – chất độc cực mạnh tác động trực tiếp đến hệ thần kinh, tập trung nhiều ở trứng, gan và ruột. Đáng lo ngại, độc tố này không bị phân hủy trong quá trình nấu chín, chỉ cần một lượng rất nhỏ cũng có thể gây ngộ độc cấp tính, thậm chí tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời.
(ảnh minh họa)
Tetrodotoxin cũng được phát hiện trong một số loài sinh vật biển khác như cá nóc, bạch tuộc đốm xanh... Chất độc này hấp thụ nhanh qua đường tiêu hóa, gây ra các triệu chứng sau 10–45 phút sau khi ăn như tê quanh miệng, buồn nôn, tiêu chảy, yếu cơ, khó nói, khó thở, thậm chí có thể dẫn đến liệt cơ hô hấp, tụt huyết áp và hôn mê sâu.
Ngoài nguy cơ ngộ độc, hải sản còn là tác nhân phổ biến gây ra các phản ứng dị ứng. Một số loại như tôm, cua, sam biển... chứa các loại protein “lạ” có thể kích hoạt hệ miễn dịch, tạo ra phản ứng dị ứng từ nhẹ đến nặng. Khi các kháng thể phản ứng mạnh với các chất gây dị ứng trong hải sản, cơ thể sẽ giải phóng histamin – một chất trung gian gây ra các triệu chứng dị ứng.
Trong những trường hợp nghiêm trọng, người bệnh có thể rơi vào tình trạng sốc phản vệ - phản ứng dị ứng cấp tính, nguy hiểm đến tính mạng. Biểu hiện gồm da tái lạnh, mạch nhanh nhỏ, nổi vân tím, tụt huyết áp... Nếu không được cấp cứu kịp thời, sốc phản vệ có thể dẫn đến tử vong.
Để phòng tránh dị ứng và ngộ độc hải sản khi đi du lịch biển, các bác sĩ khuyến cáo: Người từng có tiền sử dị ứng hải sản cần tuyệt đối tránh sử dụng lại loại hải sản đã từng gây phản ứng. Người dân cũng không nên ăn thử các loại hải sản lạ chưa từng sử dụng trước đó, đặc biệt là hải sản có nguồn gốc từ vùng biển ô nhiễm, có hiện tượng thủy triều đỏ – nguy cơ chứa tảo độc rất cao. Nên lựa chọn ăn uống tại các cơ sở uy tín, đảm bảo vệ sinh, có nguồn gốc hải sản rõ ràng. Khi mua về chế biến tại nhà, cần chọn hải sản còn tươi sống, được bảo quản đúng cách.
Đặc biệt, cần tránh ăn hải sản cùng lúc với thực phẩm giàu vitamin C. Bởi lẽ, một số loại hải sản chứa asen pentavalent – vốn không độc, nhưng khi kết hợp với lượng lớn vitamin C có thể chuyển hóa thành asen trioxide (thạch tín) gây ngộ độc cấp tính.
Đối với trẻ nhỏ, cha mẹ nên thận trọng khi lần đầu cho trẻ ăn hải sản. Nên cho ăn thử một lượng nhỏ, theo dõi phản ứng trước khi tăng dần. Những người có cơ địa dị ứng cần mang theo thuốc điều trị phù hợp theo hướng dẫn của bác sĩ.
Trong mọi trường hợp, khi xuất hiện dấu hiệu bất thường sau khi ăn hải sản như khó thở, buồn nôn, co giật, tím tái, hôn mê… cần nhanh chóng đưa người bệnh đến cơ sở y tế gần nhất. Tuyệt đối không tự ý điều trị hoặc sử dụng thuốc không rõ nguồn gốc, bởi hiện chưa có thuốc giải độc đặc hiệu cho các trường hợp ngộ độc hải sản, việc điều trị chủ yếu là hồi sức tích cực và kiểm soát triệu chứng.
Sự thận trọng trong ăn uống, lựa chọn kỹ càng nguồn thực phẩm sẽ góp phần giúp kỳ nghỉ dưỡng mùa hè thêm trọn vẹn, an toàn và ý nghĩa